Pandemi Sanatı Fena Vurdu! 10 milyonlarca sanatçı ve çalışan işini kaybedebilir !
Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan COVID-19 (corona virüsü), dünya genelinde, yaklaşık 80 milyon kişiye bulaşırken, 2 milyona yakın kişi de hayatını kaybetti. Salgına karşı aşı geliştirilse bile, virüsün yarattığı tahribatın yakın zamanda ve hızla ortadan kalkması zor görünüyor.
Pek çok belirsizliği içinde barındıran bu pandemi süreci, en temel özelliklerinden biri insanları kamusal alanlarda bir araya getirmek olan kültür-sanat dünyasını da çok derinden sarstı. Tiyatrolardan sinemalara, müzelerden yayınevlerine, galerilere, konser mekanlarına ve sanatın her alanındaki bağımsız sanatçılar ile tasarımcılara, sanatçılar yanısıra kültür-sanatın üretimine ve yaygınlaşmasına katkıda bulunan pek çok kişi ve kurum faaliyetlerini uzun süre ertelemek veya iptal etmek zorunda kaldı. Yaratıcı sektörlerdeki kurumlar, izleyici ve ziyaretçileriyle kesintisiz etkileşim için dijital platformlarda yaratıcı yöntemler geliştirirken normalleşme ile birlikte faaliyetlerini sürdürebilecekleri yeni koşullar ve düzenlemeler üzerinde de arayışlara başladılar.
Bu dönemde yürütülen birçok araştırma, Türkiye’de Kovid-19 salgınından ekonomik olarak en çok etkilenen sektörlerin başında kültür-sanatın geldiğini gösterdi. KREKSA’nın raporuna göre,10 2017 yılında kültürel sektörlerde faaliyet gösteren 15 bin 394 girişim, 52 bin 80 kişiye istihdam sağlarken toplamda 14 milyar 600 milyon TL ciroya ve 3 milyar 600 milyon TL katma değere ulaştı. Bu nedenle toplumun zengin bir kültürel yaşama erişimini güvence altına almak ve kültür-sanat alanının ülke ekonomisine olan bu önemli katkısının sürdürebilmesi büyük önem taşıyor. KREKSA’nın,17 Mayıs – 4 Haziran 2020 tarihleri arasında, 272 bağımsız sanatçı ve kültür profesyonelinin katılımıyla, dijital ortamda gerçekleştirdiği ankete göre;
- işlerim tamamen durdu ve %75 azaldı diyenlerin toplamı %78 i, hiç etkilenmedi yanıtı verenlerin oranı sadece %6
- bu koşullarda destek almadan ayakta kalma süresini 6 aydan kısa süre tahmin edenlerin oranı %74
Dolayısıyla, kısıtlı kaynakları nedeniyle oldukça kırılgan bir yapıya sahip olan kültür-sanat alanının, merkezi ve yerel yönetimler, özel sektör ve bireysel bağışçılar tarafından, sivil toplum ile işbirliğine dayalı bir yöntemle uzun vadede desteklenmesine acil ihtiyaç duyuluyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) de Pandeminin derinden vurduğu sanat dünyasındaki kritik duruma dikkat çekti. “Sanat, Covid-19’un etkilerine karşı hayatta kalmaya çalışıyor” diyen UNESCO, sadece sinema endüstrisinde yaklaşık 10 milyon kişinin işini kaybedebileceğini öne sürdü.
Pandemi Nedeniyle Çalışan Sayısı Yarı Yarıya Azalabilir
Dünya genelinde yapılan araştırmalar neticesinde elde edilen verilere göre tahribat sadece sinema dünyasıyla sınırlı değil. UNESCO; aylarca kapalı kalan müze ve sanat galerilerindeki çalışanların tehlikede olduğunu, istihdam edilen insan sayısının yarı yarıya azaltılabileceğini aktardı.
Müzikte Kayıp 10 Milyar Dolar
UNESCO, müzik sektöründe 6 ay boyunca konser düzenleyememenin maliyetinin de 10 milyar doları bulabileceğini vurguladı. Global ölçekteki yayıncılığın ise yüzde 7.5 düşmesi bekleniyor. Konuyla ilgili açıklama yapan UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, “Sektör 30 milyon kişiye iş sağlıyor. Bunlar hayatta kalmakta zorlanıyor ve bizim yardımımıza ihtiyacı var” ifadelerini kullandı.
Peki Ya Diğer Sanatlar?
Endüstri boyutlarına ulaşmayan diğer sanat dallarında iş üreten, çalışan sanatçılar ve diğer emekçilerin durumu ise çok daha kötü durumda. Oyunlarını sahneleyemeyen tiyatrolar, dansçılar, ressamlar, fotoğrafçılar ….?